Monolit Nedir?

Şanlıurfa’da 12 bin yıllık geçmişe sahip Göbeklitepe’nin bulunduğu Örencik Mahallesi yakınlarındaki bir tarlada, sabah saatlerine 3 kenarı bulunan 3 metre uzunluğunda 45 santim genişliğinde metal blok bulundu.

Toprağa dikilen metal bloğu gören mahalleli, durumu jandarmaya bildirdi. İhbar üzerine bölgeye gelen jandarma ekipleri etrafta önlem alırken, Kültür ve Turizm Vilayet Müdürlüğü ekipleri de blokta inceleme yaptı.

ABD’denin Utah eyaletinde helikopterle havada uçuş yapan bir küme insanın talih yapıtı farkettiği 4 metre yükseliğindeki monolit, gizemli bir formda ortadan kaybolmuştu. ABD’deki monolite benzeyen bir öbür monolit, bu kere Romanya’da görüldü.

Bu gizemli monolitin görüldüğü yer de Romanya’nın Piatra Neamt kentindeki BatcaDoamnei Tepesi… Açıklama yapanlar, monolitin kime ilişkin olduğunun bilinmediğini kaydederek, soruşturma başlatıldığını belirtti.

Çabucak çabucak 4 metre yüksekliğe sahip olan monolite, arkeolojik bir bölge olan Petrodava Dacian Ormanı yakınlarında rastlanıldı. Ladbible’a nazaran orman, Piatra Neamt’taki en eski tarihî alan olarak biliniyor. Bu bölgenin milattan sonra 2. yüzyılda Romalılarca yok edildiği zannediliyor. Ancak kalıntılar, bugün hala görülebiliyor.

Gizemli monolit, Romanya’nın 7 Tabiat Harikası’ndan bir tanesi olan Ceahau Dağı yahut halk ortasındaki ismiyle Kutsal Dağ’ın sırf metrelerce ötesinde yer alıyor. Neamt Kültür ve Tarihî Miras Yetkilisi Rocsana Josanu, monolitin ortaya çıkışını araştırmaya başladıklarını duyurdu.

GÖBEKLİTEPE’DEKİ MONOLİTİN ÜZERİNDE NE YAZIYOR?

Metal blokun üzerinde Göktürk alfabesiyle “Ayı görmek istiyorsan gökyüzüne bak” yazıldığı belirlendi.

Güvenlik güçleri, daha önce ABD ve Romanya’da bulunan monolitlere benzerliği ile dikkat çeken metal bloğun kimler tarafından ne amaçla toprağa dikildiğinin belirlenmesine yönelik çalışma başlatıldı.

MONOLİT NE DEMEK?

Monolit, yekpare taş veya kayadan meydana gelen, görünüşte dağ gibisi bir jeolojik veya teknolojik, büyük boyutlu bir kitledir. Sıklıkla çok sert ve katı metamorfik kayadan olan bu kitleleri, ekseriyetle erozyon açığa çıkarmıştır.

İsim Latince monolithus sözcüğünden gelir ki bu da Yunanca (monolithos) sözcüğünden gelmektedir. İngilizce ve Türkçeye ise Fransızca ‘monolithe’ sözcüğünden geçmiştir.

JEOLOJİK MONOLİTLER

Bugün yeryüzündeki en büyük üç monolit şunlardır:

* Mount Augustus (Augustus Dağı), Avustralya
* La Peña de Bernal, Meksika
* Stone Mountain (Taş Dağı),Atlanta, Georgia, ABD

Öteki monolitlerden bazıları şöyle:

Kuzey Amerika

* Bottleneck Peak and Moon, Utah, ABD
* Devils Tower National Monument, Wyoming, ABD
* El Capitan, Kaliforniya, ABD
* Enchanted Rock, Teksas, ABD
* Haystack Rock, Britanya Kolumbiyası, Kanada

Avrupa

* Frau Holle Stone, Almanya
* Humber Stone, İngiltere
* King Arthur’s Stone, İngiltere
* Logan Stone, İngiltere
* Odin Stone, Orkney, Birleşik Krallık (1814 yılında yok edilmiştir)
* Cebelitarık Kayası (Rock of Gibraltar)

Afrika

* Ben Amera, Moritanya
* Brandberg Mountain, Namibya

Asya

* Savandurga, Hindistan

Avustralya

* Mount Coolum, Queensland
* Mount Wudinna, Güney Avustralya

Güney Amerika

* Paine Kuleleri, Şili

Antarktika

* Scullin monoliti

Uluru

Yıllar boyunca Uluru/Ayers Kayası’nın dünyanın en büyük monoliti olduğu yazılmış ve söylenmiştir. Aslında bu iki açıdan da yanlıştır. Zira Uluru bir monolit değildir ve bir monolit olsa bile Mount Augustus ondan yaklaşık 2,5 kat daha büyüktür.

YAPAY MONOLİTLER

Monolit, Expo.02 İsviçre

Yekpare taştan meydana gelen abidelere tarihte sıklıkla rastlanır. Bunlar öbür özelliklerine göre farklı isimlerle anılır. Bunun dışında insan eliyle, farklı emeller için yapılmış monolitler bulunur. Kimi insan eliyle yapılmış monolitler ve tipler:

* Theoderik Mozolesi, Ravenna
* Aztek takvimi ‘Güneş Taşı’
* Run taşları
* Steller
* Dikilitaşlar
* Ogham Taşı (Ogham Stone),İrlanda
* Adem ve Havva Taşları (Adam and Konuta Stones), İngiltere
* Merlin Taşı (Merlin Stone), İngiltere