Dünya yeni tip koronavirüs (Covid-19) salgını ile mücadele ederken, bir yeni ihtar da ‘Nipah virüsü’ için geldi. ABD’deki Kentucky Üniversitesi’nin Moleküler ve Hücresel Biyokimya Kısmı Başkanı Dr. Rebecca Dutch, Nipah virüsünün (NiV) bir sonraki salgına neden olabileceğini, bu virüsün vefat oranının yüzde 45 ila 75 ortasında değişebildiğini ve bunun Covid-19’daki orandan çok daha yüksek olduğunu belirtti. Daha evvel, Hollanda merkezli Access to Medicine Foundation örgütü de, DSÖ tarafından insanlık için en tehlikeli virüsler listesine dahil edilen Nipah için uyarmıştı. Pekala Nipah virüsü nedir? Nasıl bulaşır?
NİPAH VİRÜSÜ NEDİR?
Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) datalarına nazaran, Nipah virüsü belirtisiz seyredebiliyor, birebir vakitte önemli teneffüs problemleri, beyin iltihabı, beyin ödemi ve yüzde 40 ila 75 ortasında vefat oranına yol açabiliyor.
Nipah, beşere yarasa ve domuzlardan ya da virüsün bulaştığı yemekten geçebiliyor. Hastalık ayrıyeten beşerden beşere da geçiyor. Uzmanların sözlerine nazaran, virüsün doğal taşıyıcısı büyük yarasalar. Nipah virüsü, DSÖ tarafından insanlık için en tehlikeli virüsler listesine dahil edildi.
Bu hastalığın tedavisi için şimdi bir ilaç yahut aşı bulunmuyor. İlaç firmalarının Nipah’a karşı ilaç geliştirme tarafında bir projesi ise şimdi yok. Bunun yerine Nipah’a karşı semptomatik ağır tedavi kullanılıyor.
Bilimsel ismi “Nipah henipavirüs” olan, Güneydoğu Asya’da tespit edilen ve meyve yarasalarının doğal kaynağı olduğu Nipah virüsünün (NiV) gelecek yıllarda yeni bir salgını başlatabilme potansiyeli olduğunu düşünüyor. Mevt oranı yüzde 75’e kadar çıkan hastalığın aşısı bulunmuyor. Nipah virüsünün tedavisi yok ve yüksek vefat oranına neden oluyor. Şu anda dünyada yaklaşık 700 insanın Nipah virüse yakalandığı kestirim ediliyor.
Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) datalarına nazaran, Nipah virüsü belirtisiz seyredebiliyor, tıpkı vakitte önemli teneffüs meseleleri, beyin iltihabı, beyin ödemi ve yüzde 40 ila 75 ortasında mevt oranına yol açabiliyor. Nipah, beşere yarasa ve domuzlardan ya da virüsün bulaştığı yemekten geçebiliyor.
NİPAH VİRÜSÜ NASIL BULAŞIYOR?
Nipah virüsünün uzun kuluçka mühleti (45 gün), enfekte bir kişinin hasta olduğunu fark etmeden onu yayması için çokça fırsatı olduğu manasına geliyor. Ayrıyeten farklı çeşitteki hayvanlar da enfekte olabiliyor ve bu da hastalığın yayılma mümkünlüğünü artırıyor. Ayrıyeten direkt temas yoluyla ya da kontamine yiyecek tüketilerek hastalık bulaşabiliyor.
Singapur, Malezya, Hindistan ve Bangladeş’te en fazla görülen Nipah virüsünün, meyve yarasaları aracılığıyla taşındığı tabir ediliyor.
NİPAH VİRÜSÜNÜN TEDAVİSİ VAR MI?
DSÖ tarafından insanlık için en tehlikeli virüsler listesine dahil edilen Nipah virüsünün tedavisi için şimdi bir ilaç yahut aşı bulunmuyor.
İlaç firmalarının Nipah’a karşı ilaç geliştirme istikametinde bir projesi ise şimdi yok. Bunun yerine Nipah’a karşı semptomatik ağır tedavi kullanılıyor.
NİPAH VİRÜSÜ BELİRTİLERİ NELER?
İnsan enfeksiyonları asemptomatik enfeksiyon, akut teneffüs yolu enfeksiyonu (hafif, şiddetli) ve ölümcül ensefalitten oluşur. Enfekte beşerler başlangıçta ateş, baş ağrısı, kas ağrısı, kusma ve boğaz ağrısı üzere grip benzeri semptomlar geliştirirler. Bunu baş dönmesi, uyuşukluk, değişmiş şuur ve akut ensefaliti gösteren nörolojik işaretler takip edebilir. Kimi kişilerde akut teneffüs ezası da dahil olmak üzere atipik pnömoni ve önemli teneffüs sorunları görülebilir. Ensefalit ve nöbetler ağır vakalarda ortaya çıkar, 24 ila 48 saat içinde komaya ilerler.
Kuluçka müddeti 4-14 gün ortasında değişmektedir. Ancak 45 güne kadar uzayan kuluçka periyodu bildirilmiştir. Akut ensefalitten sağ kalanların birçok tam iyileşme sağlar, ancak sağ kalanların bir kısmında nörolojik sekeller bildirilmiştir. Hastaların yaklaşık % 20’sinda nöbet bozukluğu ve kişilik değişiklikleri üzere sekel nörolojik durumlar kalmaktadır. İyileşen az sayıda beşerde geç başlangıçlı ensefalit ya da relaps gelişmektedir.
