Tarih, geçmişte yaşanmış olayların periyodun toplumsal, siyasi ve ekonomik şartları göz önünde bulundurularak neden-sonuç çerçevesinde; yer ve vakit bildirerek inceleyen bilim kısmıdır. Tarih, kaynaklardan ve evraklardan beslenen bir bilim olduğundan her türlü fotoğraf, heykel, mektup, şiir kitabe, arkeolojik kalıntı ve buluntu tarihi doküman olarak kabul edilmektedir. Bundan ötürü tarih, başka bilim kısımlarından beslenerek sonuca varmaktadır. Yanlışsız evraka, kaynağa ve tarihe ulaşmak için ise başka bilim kollarından yardım alınması çok değerlidir.
TARİHE YARDIMCI BİLİM DALLARI NELERDİR?
1- Arkeoloji: Hafriyat bilimidir. Şehircilik tarihinde büyük ehemmiyete sahip olan arkeoloji, toprak ve su altında kalan geçmiş periyotlara ilişkin antik kentlerin, kentlerin ve yapıların gün yüzüne çıkarılmasını sağlamaktadır.
2- Paleografya: Yazıları inceleyen bilim koludur. Eskiçağlardan günümüze ulaşan yazılı kaynakları incelemektedir. Mutabakat, mektup, şiir vs üzere dokümanları inceleyerek geçmişe ışık tutmaya çalışır.
3- Nümizmatik: Sikke, para, madalyonları inceleyen bilim koludur. Paraların hangi periyotta kime ilişkin olduklarını inceleyerek medeniyetler hakkında bilgi edinmektedir.
4- Filoloji: Lisan bilimidir. Lisanlar ortasında münasebetleri inceler.
5- Antropoloji: İnsanı inceleyen bilim koludur. Arkeolojik hafriyatlarda bulunan insan kemiklerini inceler. Bulunan insan kalıntılarının fizikî özellikleri incelenerek toplumun genetik yapısı hakkında bilgi edinilir.
6- Sosyoloji: Toplum bilimidir. Tarihte kültürler ortası bağlantısı, kültürlerin birbirine olan tesiri o günün kıymetlerine ve kaidelerine nazaran incelenir.
7- Etnografya: Bir tolumun kültürü, gelenekleri ve göreneklerini inceler. Din, ritüel üzere oluşumları araştırmaktadır.
8- Epigrafi: Taş ve mermer kitabelerin incelendiği bilim koludur. Ekseriyetle yapılar üzerinde yer alan inşa, tamir kitabeleri incelenerek kime ilişkin oldukları tespit edilmeye çalışılır.
9- Kronoloji: Tarihi olayların tarihi sıralamasına nazaran inceleyen ve düzenleyen bilim koludur.
10- Coğrafya: Olayların daha âlâ anlaşılması için, tarihi olayın gerçekleştiği bölgenin coğrafik özelliklerini bilinmesi gerekir. Savaş, göç üzere olayların neden ve sonuçları incelenirken coğrafya biliminden yardım alınır.
11- Topomoni: Yeradları bilimidir.
12- Kimya: Arkeolojik hafriyatlarda elde edilen kalıntıların C14 metodu kullanılarak yapıtların yaşlarını tespit etmeye yardımcı olan bilim koludur.
13- Heraldik: Bayrak, unvan, arma ve mühür üzere alametleri inceleyen bilim kısmıdır.
